AUDYT  ENERGETYCZNY

Audyt energetyczny w rozumieniu Ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz.U. Nr 223, poz. 1459)  jest opracowaniem określającym zakres oraz parametry techniczne i ekonomiczne przedsięwzięcia termomodernizacyjnego,  wskazuje na rozwiązanie optymalne z punktu widzenia kosztów realizacji tego przedsięwzięcia oraz oszczędności energii. Audyt stanowi jednocześnie założenia do projektu budowlanego.
W audycie należy udowodnić, że proponowane przedsięwzięcie spełnia określone w Ustawie wymogi minimalne dotyczące wielkości uzyskania minimalnego poziomu oszczędności energii w stosunku do stanu istniejącego.

Zmniejszenie rocznego zapotrzebowania energii dostarczanej do budynku zużywanej na potrzeby ogrzewania budynku oraz podgrzewania wody użytkowej powinno być nie mniejsze niż:

- 10%, jeżeli modernizuje się jedynie system grzewczy,
- 15%, jeżeli po 1984r. przeprowadzono modernizację systemu grzewczego,
- 25%  w pozostałych przypadkach.

Jeżeli przedmiotem ulepszenia jest lokalna sieć ciepłownicza i zasilające ją lokalne źródło ciepła, to zmniejszenie strat energii pierwotnej powinno wynosić co najmniej 25%.

W przypadku wykonania przyłącza do miejskiej sieci ciepłowniczej związanego z likwidacją lokalnego źródła ciepła zmniejszenie rocznych kosztów pozyskania ciepła powinno wynosić co najmniej 20%

W ustawie przewidziano także zamianę istniejącego, konwencjonalnego źródła energii na źródło odnawialne  lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji. W tym przypadku nie narzucono wymogu procentowych oszczędności energii.

1. SYSTEM TERMOMODERNIZACJI I REMONTÓW

Termomodernizacja budynków jest na ogół wysoko opłacalna, ale wymaga na wstępie poniesienia znacznych kosztów, dlatego wielu właścicieli budynków nie może zrealizować termomodernizacji bez finansowej pomocy. Nowa ustawa z 21 listopada 2008 r o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz.U. 223, poz. 14590) zastąpiła wcześniej obowiązujące ww przepisy, które przez ostatnie 10 lat były podstawą realizacji termomodernizacji budynków przy korzystaniu z pomocy Państwa. . W ustawie wprowadzono nowe zasady udzielania pomocy na cele termomodernizacji, a ponadto wprowadzony został system pomocy wspierający pewną grupę przedsięwzięć remontowych.

2. ZASADY WSPIERANIA TERMOMODERNIZACJI

System finansowej pomocy na cele termomodernizacji budynków obejmuje przedsięwzięcia termomodernizacyjne w następujących obiektach:

· budynki mieszkalne wielorodzinne i jednorodzinne niezależnie od ich formy własności, a więc budynki prywatne, spółdzielcze, wspólnot mieszkaniowych, zakładowe, miejskie i inne, z wyjątkiem budynków jednostek budżetowych,

· budynki zbiorowego zamieszkania o charakterze socjalnym, takie jak dom opieki, dom studencki, internat, hotel robotniczy, dom rencisty itp.,
· budynki służące do wykonywania zadań publicznych przez jednostki samorządu terytorialnego jak np. szkoły, budynki biurowe gmin itp,
· lokalne źródła ciepła (osiedlowe kotłownie i ciepłownie) lub węzły cieplne i lokalne sieci ciepłownicze o mocy do 11,6 MW.

Ustawa przewiduje, że głównym źródłem finansowania inwestycji termomodernizacyjnej jest kredyt bankowy udzielany na warunkach komercyjnych. Właściciel budynku może kredytem sfinansować do 100% kosztów inwestycji. Udział kredytu w całości kosztów, jak i okres spłaty pozostawia się do negocjacji pomiędzy inwestorem i bankiem kredytującym.
Formą pomocy, którą inwestor, może otrzymać ze strony budżetu Państwa jest premia termomodernizacyjna, która

· stanowi 20 % wykorzystanego kredytu , ale jednocześnie musi spełniać dwa dodatkowe warunki:
· nie może wynosić więcej niż 16% kosztów całkowitych przedsięwzięcia.
· nie może wynosić więcej niż przewidywana wartość 2-letnich oszczędności ustalonych na podstawie audytu energetycznego.

Obowiązuje zasada, że niedopuszczalne jest łączenie kredytu udzielanego w trybie ustawy i wsparcia środkami z budżetu Unii Europejskiej.

Premię termomodernizacyjną , czyli (w zasadzie) umorzenie części kredytu, otrzymuje inwestor, który ukończył inwestycję. A więc inwestor spłaca kwotę uzyskanego kredytu pomniejszoną o wielkość premii.

Podstawą włączenia przedsięwzięcia do finansowania na zasadach przewidzianych w ustawie jest audyt energetyczny. Jest to dokument zawierający analizę techniczno-ekonomiczną określającą to co należy poprawić w budynku, który ma zostać poddany modernizacji. Audyt określa jakie można przeprowadzić działania techniczne i które z planowanych działań przynieść mogą najwyższe korzyści ekonomiczne (rozwiązanie optymalne).

Kredyty – na podstawie zgłaszanego wniosku kredytowego i audytu energetycznego- udzielane są w licznych bankach i ich oddziałach terenowych. Premię termomodernizacyjną przyznaje Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK), który stanowi instytucję finansową kierującą realizacją ustawy. Ustawa określa, iż w Banku Gospodarstwa Krajowego tworzony jest Fundusz Termomodernizacji i Remontów, którego środki wykorzystywane są na wypłatę premii.

3. POSTĘPOWANIE PRZY KORZYSTANIU Z WSPIERANIA TERMOMODERNIZACJI W TRYBIE USTAWY

Jeżeli pragnie się zmniejszyć koszty związane z zużyciem ciepła na ogrzewanie budynku i skorzystać, w tym celu, z pomocy Państwa przewidzianej w Ustawie, to pierwszą czynnością rozpoczynającą działania powinno być wykonanie audytu energetycznego. Audyt energetyczny jest opracowaniem, w którym dokonuje się oceny stanu istniejącego budynku z punktu widzenia jego cech wpływających na zużycie energii, a następnie określa się jakie zmiany i ulepszenia trzeba wykonać, ażeby zmniejszyć zużycie energii i koszty eksploatacyjne. Ocenia się też na ile wprowadzenie tych zmian i ulepszeń jest opłacalne.

Audyt energetyczny jest dokumentem potrzebnym:

· właścicielowi budynku jako podstawa dla podjęcie decyzji o celowości termomodernizacji,
· bankowi udzielającemu kredytu jako dowód, że przedsięwzięcie jest efektywne ekonomicznie, a więc nie budzące obaw co do spłaty kredytu,
· Bankowi Gospodarstwa Krajowego jako dowód, że przedsięwzięcie spełnia warunek Ustawy, a więc jako podstawa do przyznania premii termomodernizacyjnej.

Audyt jest opracowaniem dość skomplikowanym, dlatego jego wykonanie najlepiej powierzyć specjaliście do tego przygotowanemu (audytorowi energetycznemu). Treść audytu jest ściśle określona w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego i audytu remontowego.

3.2. Uzyskanie kredytu i premii termomodernizacyjnej

Po podjęciu decyzji o wykonaniu termomodernizacji, właściciel budynku (który jest teraz określany jako inwestor) kieruje do banku kredytującego dokumenty niezbędne dla uzyskania kredytu, a więc:

· wniosek kredytowy z wymaganymi przez bank załącznikami,
· wniosek o przyznanie premii termomodernizacyjnej, oraz
· audyt energetyczny.

Bankiem kredytującym jest taki bank, który zawarł z Bankiem Gospodarstwa Krajowego umowę w sprawie udzielania kredytów i trybu przekazywania premii termomodernizacyjnej przewidzianej w Ustawie. Wykaz tych banków jest publikowany na stronie internetowej BGK (www.bgk.com.pl).Szczegółowe wymagania co do formy wniosku kredytowego oraz wymaganej formy zabezpieczenia kredytu ustala każdy bank kredytujący we własnym zakresie.

Istotną sprawą jest wybór banku kredytującego. Wszystkie banki działające w trybie Ustawy stosują się do ogólnych jej zasad, ale mają różniące się między sobą własne szczegółowe zasady dotyczące wysokości oprocentowania kredytu, wysokości prowizji i zasad spłaty kredytu. Dlatego przed złożeniem wniosku kredytowego celowe jest zapoznanie się z ofertami poszczególnych banków i wybranie najbardziej odpowiadającej inwestorowi.

Bank zawiera z inwestorem warunkową umowę kredytową, w której zawarte są wszystkie szczegółowe ustalenia dotyczące udzielenia i spłaty kredytu. Umowa jest zawierana z warunkiem, że obowiązuje dopiero po przyznaniu premii termomodernizacyjnej. Ta warunkowa umowa wraz z wnioskiem o przyznanie premii i audytem energetycznym jest kierowana przez bank kredytujący do Banku Gospodarstwa Krajowego.

Bank Gospodarstwa Krajowego dokonuje weryfikacji audytu lub tę weryfikację zleca innej instytucji. Po pozytywnym wyniku weryfikacji audytu oraz stwierdzeniu, że spełnione są warunki kredytowania ustalone w Ustawie – Bank Gospodarstwa Krajowego zawiadamia inwestora i bank kredytujący o przyznaniu premii termomodernizacyjnej i jej wysokości. Po tej decyzji kredyt może być uruchomiony i inwestycja może być realizowana.

W przypadku negatywnej weryfikacji audytu energetycznego (czyli stwierdzeniu, że został opracowany nieprawidłowo) – BGK zawiadamia inwestora i po poprawieniu audytu, lub opracowaniu nowego, procedura zostaje powtórzona, co oczywiście znacznie przedłuża przebieg sprawy. Dlatego ważne jest powierzenie opracowania audytu dobremu specjaliście.

3.3. Realizacja termomodernizacji

Przedsięwzięcie termomodernizacyjne powinno być realizowane na podstawie projektu budowlanego opracowanego w trybie przepisów Prawa Budowlanego i pozwolenia na budowę wydanego przez odpowiednie wadze. Założenia dla projektu stanowi audyt energetyczny. Inwestor powinien przedstawić bankowi kredytującemu podpisane przez projektanta oświadczenie o zgodności projektu z audytem energetycznym.

Przedsięwzięcie termomodernizacyjne powinno być zrealizowane zgodnie z projektem i zakończone w terminie określonym w umowie kredytu. Po zakończeniu realizacji inwestor powinien przedstawić bankowi kredytującemu oświadczenie o zrealizowaniu przedsięwzięcia podpisane przez osobę, która nadzorowała realizację robót w imieniu inwestora (np. przez inspektora nadzoru lub projektanta ).

Jeżeli przedsięwzięcie zostało zrealizowane zgodnie z projektem i w terminie zgodnym z umowa kredytową, następuje uruchomienie premii termomodernizacyjnej, którą bank kredytujący otrzymuje od BGK i zalicza ją na spłatę kredytu wykorzystanego przez inwestora. Tym samym inwestor zostaje zwolniony z obowiązku spłaty 100 % kredytu i spłaca kredytu pomniuejszony o przyznaną premię.

3.4. Co możemy zmodernizować?

Korzystając z premii termomodernizacyjnej możemy wykonać następujące usprawnienia, które umożliwią zmniejszenie zużycia energii i obniżą koszty użytkowania budynku:

· ocieplenie ścian, dachów, stropodachów, stropów nad piwnicami nie ogrzewanymi, podłóg na gruncie,
· remont lub wymiana okien i drzwi zewnętrznych,
· modernizacja lub wymiana urządzeń źródła ciepła oraz zainstalowanie automatyki sterującej urządzeniami,
· modernizacja lub wymiana instalacji grzewczej,
· modernizacja lub wymiana systemu zaopatrzenia w ciepłą wodę użytkową i zainstalowanie urządzeń zmniejszających zużycie wody,
· usprawnienie systemu wentylacji,
· wprowadzenie urządzeń wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych np. kolektorów słonecznych, pomp ciepła itp.

4. EFEKTY SYSTEMU WSPIERANIA TERMOMODERNIZACJI

System wspierania inwestycji termomodernizacyjnych jest korzystny dla wszystkich zainteresowanych stron. Inwestorowi ułatwia, a niekiedy wręcz umożliwia uruchomienie i realizację inwestycji poprawiającej warunki użytkowania obiektu mieszkalnego, przy jednoczesnym obniżeniu kosztów z tym związanych.

Dla Państwa uruchomienie inwestycji termomodernizacyjnych przynosi bezpośrednio skutek w postaci obniżania sumarycznego zapotrzebowania na energię na potrzeby grzewcze. Pośrednio prowadzi to do polepszenia warunków ekologicznych i zmniejszanie emisji CO2 do atmosfery. Termomodernizacja odbywa się przy zaangażowaniu relatywnie niskich środków finansowych z budżetu Państwa, przy czym cześć tych wydatków wraca do budżetu w postaci podatków od zakupionych urządzeń i materiałów oraz podatku od dochodów osobistych z płac wykonawców.

/źródło: fpe.org.pl/

AUDYT ENERGETYCZNY

Audyt jest raportem z czynności audytora zakończonym propozycjami przedsięwzięć, które w optymalny sposób poprawią istniejące wykorzystanie energii w budynku. Zgodnie z rozporządzeniem składa się on z następujących części:

1) strony tytułowej;
2) karty audytu energetycznego budynku, obejmującej dane ogólne budynku, jego parametry energetyczne oraz zestawienie wyników audytu;
3) wykazu dokumentów i danych źródłowych, z których korzystał audytor, oraz wyszczególnienia wytycznych i uwag inwestora, stanowiących ograniczenia zakresu możliwych ulepszeń, w tym w szczególności określenie wielkości środków własnych inwestora przeznaczonych na pokrycie kosztów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, oraz kwotę kredytu możliwego do zaciągnięcia przez inwestora;
4) inwentaryzacji techniczno-budowlanej budynku, zawierającej:
  a) ogólne dane techniczne, w tym w szczególności opis konstrukcji i technologii, nazwę systemu, niezbędne wskaźniki powierzchniowe i kubaturowe, średnią wysokość kondygnacji, współczynnik kształtu,
  b) co najmniej uproszczoną dokumentację techniczną, w tym rzuty poziome z zaznaczeniem układu przerw dylatacyjnych oraz stron świata,
  c) opis techniczny podstawowych elementów budynku, w tym w szczególności ścian zewnętrznych, dachu, stropów, ścian piwnic, okien oraz przegród szklanych i przezroczystych, drzwi
  d) charakterystykę energetyczną budynku, dane dotyczące takich parametrów jak ilość mocy cieplnej zamówionej, zapotrzebowanie na ciepło, zużycie energii, wysokość taryf i opłat,
  e) charakterystykę systemu grzewczego, w tym w szczególności sprawności składowe systemu grzewczego, typ instalacji, parametry pracy, rodzaje grzejników, a dla budynków, w których po roku 1984 przeprowadzono modernizację systemu grzewczego - opis tej modernizacji,
  f) charakterystykę instalacji ciepłej wody użytkowej, w tym w szczególności rodzaj instalacji, opomiarowanie, izolację pionów,
  g) charakterystykę węzła cieplnego lub kotłowni znajdującej się w budynku,
  h) charakterystykę systemu wentylacji, w tym w szczególności rodzaj i typ wentylacji,
  i) charakterystykę instalacji gazowej oraz instalacji przewodów kominowych, w przypadku gdy mają one wpływ na ulepszenie lub przedsięwzięcie termomodernizacyjne,
  j) charakterystykę instalacji elektrycznej, w przypadku gdy ma ona wpływ na ulepszenie lub przedsięwzięcie termomodernizacyjne;
5) oceny stanu technicznego budynku w zakresie istotnym dla wskazania właściwych ulepszeń i przedsięwzięć termomodernizacyjnych; 6) zestawienia wskazanych rodzajów ulepszeń oraz przedsięwzięć wykonanych zgodnie z algorytmem oceny opłacalności i poddanych optymalizacji, o której mowa w rozporządzeniu dotyczącym sporządzania świadectw;
7) dokumentacji wykonania kolejnych kroków optymalizacyjnych algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego i wyboru optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, wraz z kosztorysami sporządzonymi według metody kalkulacji uproszczonej określonej w przepisach odrębnych;
8) opisu technicznego, niezbędnych szkiców i przedmiaru robót optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego przewidzianego do realizacji.
Algorytm, o którym mowa w  pkt 7, zawiera następujące kroki optymalizacyjne:
1) pierwszy polegający na wskazaniu rodzajów ulepszeń termomodernizacyjnych mających na celu zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło:
  a) na pokrycie strat przenikania ciepła przez przegrody budowlane oraz na ogrzanie powietrza wentylacyjnego,
  b) na przygotowanie ciepłej wody użytkowej;
2) drugi polegający na:
  a) wyborze, dla każdego wskazanego rodzaju ulepszeń takiego zakresu i sposobu wykonania, który jest optymalny oraz dokonanie oceny jego efektywności ekonomicznej wyrażonej wartością prostego czasu zwrotu nakładów (SPBT
  b) zestawieniu wybranych optymalnych ulepszeń i wariantów termomodernizacyjnych w kolejności rosnącej wartości prostego czasu zwrotu nakładów (SPBT), charakteryzującego każde ulepszenie;
3) trzeci polegający na wyborze optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego poprawiającego sprawność cieplną systemu grzewczego;
4) czwarty polegający na sformułowaniu wariantów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego z ulepszeń zestawianych w pkt.2 oraz optymalnego przedsięwzięcia poprawiającego sprawność systemu ogrzewania, a następnie wybór optymalnego wariantu przedsięwzięcia zalecanego do realizacji.

 Opracowany audyt zostaje przekazany zleceniodawcy. Ważne jest tutaj wspólne omówienie proponowanych przedsięwzięć usprawniających użytkowanie energii, udzielenie przez audytora niezbędnych wyjaśnień skierowanych do personelu zarządzającego i bezpośrednich użytkowników o potrzebie i korzyściach wynikających z zastosowanych rozwiązań.

Podstawowe przepisy

- Ustawa z 7 lipca 1994 Prawo Budowlane (Dz. Ustaw nr 89/94 poz. 414 z późn. zm.) jest głównym aktem prawnym, który obejmuje cały proces budowlany, m. In. Podaje ogólne wymagania racjonalnego wykorzystania energii w budynkach.

- Ustawa z 21 listopada 2008r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz. Ustaw nr.223, poz. 1459) ustala zasady i warunki korzystania z pomocy państwa w formie premii termo modernizacyjnej

- Rozp. Ministra Infrastruktury z 17 marca 2009r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego i remontowego (Dz. Ustaw nr.43, poz. 346), określa sposób opracowania audytów  energetycznych dla budynków oraz lokalnych źródeł ciepła i sieci cieplnych.

- Ustawa z 10 kwietnia 1997r. – Prawo Energetyczne (Dz. Ustaw nr. 54/97, poz. 348) oraz zarządzenia wykonawcze do tej ustawy ustalają m. in. Zasady podłączania budynków do sieci grzewczej, zasady zawierania umów pomiędzy przedsiębiorstwem energetycznym i odbiorcą, zasady ustalania cen na dostawę ciepła itp.

- Rozp. Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiedać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. nr.75, poz. 690) określa szczegółowe wymagania dotyczące budynków, a w tym ogrzewania pomieszczeń, instalacji zimnej i ciepłej wody, wentylacji i klimatyzacji, instalacji gazowych, przewodów kominowych, instalacji elektrycznych, bezpieczeństwa pożarowego itd. Rozporządzenie określa także wymagania w zakresie ochrony cieplnej budynków (zmiany w Dz. Ustaw 201/2008, poz. 1238)